آشنایی باساز تمبورین

مجتبی ملک ثابت خرداد 24، 1402

از زمان‌هاي بسيار قديم ساز تمبورین يكي از سازهاي مهم در موسیقی فولک در بسيار ياز فرهنگ‌هاي اروپايي بوده است. امروزه اين ساز بويژه در كشورهاي مديترانه‌اي رواج دارد كه به عنوان يك ساز rhythm همراه با آوازها و رقص‌ها عمل مي‌كند. كه با دست يا با تكان دادن نواخته مي‌شود. ساز تمبورين از قرن 19ام در اركستر وارد شد كه به عنوان يك ساز ريتم و نويز براي افزودن رنگ صدا و صحنه‌هاي رقص مورد استفاده قرار گرفت.

علاوه بر اين، اين ساز به عنوان ساز بچه‌ها نيز رواج يافت. در دهه 1930 كارل اورف اين ساز را در Method اضافه كرد. از آنجا كه پس از اين تاریخ ساز تمبورین، به عنوان يك بخش ضروري آموزش موسيقي شمرده مي‌شده است و براي  اهداف آموزشي با يك استيك نمدي نواخته مي‌شود.

 

تاریخچه

 

ساز تمبورين در روزگار باستان

 ساز تمبورین یا دایره زنگی از خاور نزديك نشأت گرفته است. تمبورين زماني بوجود آمد كه بلزها و جغجغه‌ها (rattle) از انواع مختلف به بدنه فريم درام متصل بودند. در ابتدا، فريم درامزهاي بدون بلزها نيز عموماً به عنوان تمبورين در نظر گرفته مي‌شدند. اين ساز قبل از این تاریخ نیز، براي مصريان كهن و آسوريان (Assyrians) شناخته شده بود: در مصر از اين ساز در مراسم‌هاي مذهبي توسط رقاصان معابد استفاده مي‌شد. زنان در ساير تمدن‌ها نيز نوازندگان اصلي ساز تمبورين بودند. جدا از اينكه تمبورين سازي براي همراهي در رقص‌ها بود، اين ساز همچنين در بخش پركاشن در فستيوال‌ها و مراسم‌هاي ترحيم استفاده مي‌شد.

اگرچه اندازه ساز و شكل زنگ‌ها دچار تغييرات زيادي در طي قرن‌ها شده ولي ساختار آن همواره يكسان باقي مانده است، تمبورین هایی كه توسط يوناني‌ها و رومی‌ها استفاده مي‌شد، بسيار شبيه تمبورين‌هاي مدرن بودند.    

 

ساز tambourine ساز فرشتگان وهنرمندان دوره‌گرد

قبلاً در قرون وسطي تمبورین در سراسر اروپا رواج داشت. در بريتانياي قرون وسطي اين ساز در ابتدا به عنوان tymbre شناخته مي‌شد و تا قرن 18ام به عنوان tabret يا  timbrelنامیده می‌شد. ساز تمبورين (tambourine) در فرانسه و اسپانيا (كه pendereta ناميده مي‌شد) و در ايتالياي جنوبي اهميتش به عنوان يك ساز فولک هرگز كاهش نيافت. ولي تمبورين به عنوان يك بخش از سرگرمي فولك محدود به اروپا نمي‌شد؛ اين ساز همچنين در بسياري فرهنگ‌هاي ديگر نيز يافت مي‌شود به عنوان مثال در چين، هند، پرو، گرينلند، قزاقستان و آسياي مركزي.

تمبورین قرون وسطي از يك فريم چوبي تخت دايره‌اي يا مستطيل شكل با تنها يك سر تشكيل شده بود. چهار جفت زنگ يا بيشتر در فواصل منظم در داخل بدنه قرار داده شده‌اند. اين زنگ‌ها به نحوي نسبت به زنگ‌هاي امروزي بزرگ‌تر و ضخيم‌تر بودند. علاوه بر زنگ‌ها يا به جاي زنگ‌ها بلزهاي كوچك يا ساير اشيائي كه يك صدايی جغجغه‌وار ايجاد كنند به فريم متصل شده‌اند. تمبورين با كف دست يا با انگشتانی همانند اسلاف كهن آن نواخته مي‌شد. در نقاشي‌ها و حكاكي‌هاي قرون وسطي همچنين نوشته‌هاي مذهبي، اغلب نشان داده شده كه اين ساز توسط فرشتگان نواخته مي‌شود. از طرف ديگر تمبورين يكي از سازهاي مورد علاقه هنرمندان و نوازندگان دوره‌گرد بود.

ولي نه تنها اشكال اوليه تمبورين به عنوان تيمبرلس شناخته مي‌شدند بلكه اين نام براي ساير انواع فريم درام‌ها نيز استفاده مي‌شود به عنوان مثال فريم درام با يك سر يا دو سر و يك مدل با دو سر. اين درام‌ها هم با دست و هم با استيك‌هاي چوبي نواخته مي‌شوند. برخي تصاوير ساير درام‌ها با يك اسنير تك در سر نشان مي‌دهند؛ ممكن است اين سيم به منظور توليد تن با پلاك كردن آن در اين ساز قرار داده شده بود.      

 

ساز تمبورین در اركستر

 ساز tambourine قبلاً در رويدادهاي خاص به همراه ساير سازها در اواخر قرون وسطي نواخته مي‌شد. پذيرش تمبورين در اركستر در اواسط قرن 18ام  با موسيقي janissary شروع شد كه اين نوع موسيقي به شدت در دربار پادشاهان اروپايي محبوبيت داشت و تمبورين و سيمبال، باس درام و مثلث را مورد توجه شنوندگان بيشتري قرار داد. در حدود همين دوران اين ساز كم‌كم به عنوان تمبورين (درام كوچك) شناخته شد، كه اين كلمه برگرفته از كلمه فرانسوي درام يعني تمبور (tambour) است. در ميان كارهاي اركسترال كه نقش تمبورين را بصورت برجسته نشان مي دهند Echo und Narziss (1779)  اثر كريستوف ويلي بالد گلاك و Deutsche Tänze (1787) اثر ولفگانگ آمادئوس موزارت وجود دارند.

طرز نوشتار متناقض tamb(o)urin و tambourin(e) در قطعات موسیقی (scores) سبب سردرگمي مي‌شود، tambourine با tambourin كه درام تييولار پروونكال است اشتباهي گرفته مي شود. درام دومي درامي است كه با دست نواخته مي شود و از چوب سبك خاصي ساخته شده است و در حدود 70 سانتي‌متر عمق دارد وداراي يك سر است. اين درام به عنوان مثال در Arlésienne-Suite No. 2  ، جورج بيزت (و بنابراين همچنين در سيكوئنس باله در كارمن) استفاده شده است. اين ساز هنوز امروزه در موسیقی فولک در جنوب فرانسه مورد استفاده قرار می گيرد.

كارل ماريا وبر از تمبورين در موسیقی صحنه (incidental) برای Preziosa (1821)  براي نمايش زندگی كولی وار (جیپسی) استفاده شده است. علاوه بر اين، تمبورين برای سرگرمی فولک، رقص، و از زمان George Bizet’s Carmen (1875) براي تجسم بخشيدن به خصيصه اسپانيایی مورد استفاده قرار گرفت. براي اين كاربرد خاص و همچنين تاكيد روي ريتم و خلق يك پيش‌زمينه موسيقيایی روشن (شفاف) بود كه تمبورين در كارهاي اركستر از قرن 19ام مورد استفاده قرار گرفت.


دیدگاه ها (0)