معرفی ساز باغلاما؛ ساز ملی ترکیه

ساز باغلاما (Bağlama) از خانواده‌ی ساز‌های زهی مضرابی (زخمه‌ای) مقید است که با مضراب نواخته می‌شود. این ساز در اصل ساز ملی قوم ترک و منطقه‌ی آناتولی است و در میان ترک زبانان و کرد زبانان ترکیه و شمال عراق رایج است.
 

معرفی و تاریخچه‌ی ساز باغلاما

باغلاما (و ساز‌های هم خانواده‌ی آن) از گروه سازهای زهی مضرابی (زخمه‌ای) مقید است که با مضراب نواخته می‌شود و در رده بندی ساز‌ها در گروه زه صدا‌های مضرابی قرار می‌گیرد. این ساز در اصل ساز ملی قوم ترک و منطقه‌ی آناتولی است و در میان ترک زبانان و کرد زبانان ترکیه و شمال عراق رایج است. در نیم قرن گذشته باغلاما و ساز‌های هم خانواده‌ی آن بیشتر توسط مهاجران کرد عراقی در آذربایجان غربی و کردستان ایران رواج یافته است. گمان می‌رود باغلاما و ساز‌های هم خانواده‌ی آن محصول تغییر و تحولاتی هستند که روی قوپوز (ساز عاشیقی) صورت گرفته است. قوپوز ساز مورد استفاده‌ی اوزان‌های قرون گذشته (اجداد عاشیق‌ها و بخشی‌های ترک نژاد) بوده است.
به هر ترتیب باغلاما و ساز‌های هم خانواده‌ی آن نقش مهمی در انتقال فرهنگ و موسیقی ترکی به عصر حاضر ایفا کرده‌اند. در آناتولی این ساز‌ها نام‌های گوناگونی دارند، از جمله باغلامای بلغاری، بوزوق، جورا، چالغی، ساز، چوگور، چکو، دمبرا، دینقیر، زیمبرا و تنبور. ساز‌های این خانواده با دستان‌بندی‌های مختلف (۹، ۱۲،۱۷ و ۲۴ دستان) دیده می‌شوند که هرکدام ویژگی و کاربرد خاص خود را دارند و وتر‌ها غالبابه تعداد ۶ یا ۷ عدد در سه ردیف قرار می‌گیرند. امروزه از انواع باغلاما با وتر‌ها و دستان‌های کمتر نیز استفاده می‌کنند.