نوشتارها (5)

آشنایی با ساز هارمونیکا ( ساز دهنی)

سازدهنی یا هارمونیکا Harmonican جزء سازهای بادی  است و در خانواده سازهای  زبانه آزاد قرار می‌گیرد.   ویژگی تولید صوت در...

بیشتر بخوانید

آشنایی با ساز هندپن (هنگدرام)

ساز هنگ یا هنگ‌درام، نوعی ساز کوبه‌ای در طبقه خودصداها است، که برای اولین بار در سال ۲۰۰۰ توسط فلیکس...

بیشتر بخوانید

آشنایی با ساز هورن

کُر (به فرانسوی: cor) یا هورن (به انگلیسی: horn) یا فرنچ هورن (به انگلیسی: French horn) نام‌های سازی است از...

بیشتر بخوانید

آشنایی باساز بندیر

بندیریک ساز کوبه‌ای قاب‌دار است با قابی چوبی و پوستی که بر روی آن کشیده شده‌است. واژه بندیر در زبان...

بیشتر بخوانید

آشنایی با ساز تانگ درام

تانگ درام نوعی ساز کوبه ای می باشد که با ضربه زدن دست تولید صدا می کند. برخی این ساز...

بیشتر بخوانید

معرفی

سازشناسی یا ارگانولوژی علم شناخت، بررسی و طبقه‌بندی سازهای موسیقی است.

سازها را معمولاً به گونه‌های مختلف طبقه‌بندی می‌کنند که یکی از تقسیم‌بندی‌های متداول به شیوه زیر است:

  • سازهای زهی: (سازهای زهی آرشه ای، سازهای زهی زخمه ای)
  • سازهای بادی: (سازهای بادی چوبی، سازهای بادی برنجی)
  • سازهای کوبه‌ای (سازهای ضربی)
  • سازهای صفحه‌کلیددار
  • سازهای الکترونیک (ساز موسیقی الکترونیک)

ساز به ابزار نواختن موسیقی گفته می‌شود.

          اگرچه هر وسیله‌ای را که صدا بدهد می‌توان ساز دانست ولی در این مقاله منظور از ساز وسایلی است که صرفاً برای اجرای موسیقی ساخته شده‌است.

          احتمالاً قدیمی‌ترین وسیله تولید موسیقی صدای انسانی است. بعد از آن شاید انواع سازهای کوبه‌ای و پس از آن سازهای بادی قدمت بیشتری دارند. یک قطعه استخوان سوراخ شده مربوط به دوره انسان نئاندرتال را قدیمی‌ترین ساز بادی کشف‌شده می‌دانند.

          سازهای زهی نیز در فرهنگ‌های مختلف بشری به کار می‌رفته و در تماس‌های بین فرهنگ‌ها انواع آن متحول شده و بسیاری از این‌گونه سازها در نقاط مختلف جهان دیده می‌شوند که در عین تفاوت جنبه‌های مشترک بسیاری دارند. قدیمی‌ترین ساز زهی، سازی است ایرانی به نام تنبور.

          فن تولید ساز به‌ویژه پس از انقلاب صنعتی در اروپا پیشرفت بسیار کرد و انواع سازهای پیچیده و زیبا با توانایی صدادهی عالی در اروپا تولید شده و می‌شود. در قرن بیستم ژاپن و اخیراً چین نیز سازهایی با کیفیت بسیار خوب تولید کرده‌اند.

          همچنین پیشرفت فناوری الکترونیک عرصه وسیعی را برای سازهای الکترونیک باز کرد و بویژه کاربرد رایانه در تولید موسیقی نمای تازه‌ای از مفهوم ساز را در برابر موسیقی‌دانان گسترده‌است.

          بررسی و طبقه‌بندی و شناخت سازها را «سازشناسی» یا «ارگانولوژی» می‌نامند. سازها را به صورت‌های مختلف دسته‌بندی کرده‌اند ولی معمول‌ترین (و نه لزوماً دقیق‌ترین) دسته‌بندی سازها تقسیم آن‌ها به سازهای زهی، سازهای بادی، سازهای کوبه‌ای، سازهای صفحه‌کلیددار، سازهای الکترونیک و صدای انسانی است.