بیماری و مرگ

در اواخرِ پاییز ۱۸۲۶، بتهوون در راه بازگشت از سفری به ییلاق‌های اطرافِ وین، به‌شدت دچار سرماخوردگی و سینه‌پهلو شد و در منزلش بستری گردید. برادرزاده‌اش را در پیِ طبیب فرستادند اما نقل می‌شود که وی این مأموریت را فراموش کرده و پس از دو روز به یاد می‌آورد که چه کاری داشته‌است. بتهوون در هنگام بستری بدون پرستار بود و برادرزاده‌اش نیز مشغول بازی بیلیارد بود و پول‌هایی هم که از بتهوون می‌گرفت، خرج قمار می‌کرد. سرانجام مستخدم میخانه‌ای که کارل در آنجا قماربازی می‌کرد، طبیبی را به بالین بتهوون فرستاد. پزشک که او را با صورت برافروخته و تنگیِ نفسِ شدید مشاهده کرد، برای مشورت از جراح معروف شهر کمک خواست و بتهوون تحت عمل جراحی قرار گرفت. او چهار بار در تاریخ‌های ۲۰ دسامبر ۱۸۲۶، ۸ ژانویه، ۲ فوریه و ۲۷ فوریه ۱۸۲۷، تحت عمل جراحی قرار گرفت و جسم نیرومند وی به‌مدت سه ماه با بیماری دست و پنجه نرم می‌کرد.

در این زمان خیلی از دوستان بتهوون او را فراموش کرده بودند و اگر کمک‌های دوستان انگلیسی وی نبود، آخرین روزهای زندگی‌اش با فلاکتِ بیشتری سپری می‌شد. از اواخر فوریه، حال بتهوون رو به وخامت گذاشت، یوهان نپوموک هومل کدورت‌های خود را با بتهوون به فراموشی سپرد و به همراه همسرش در ششم مارس، به دیدار بتهوون شتافت. وی پس از دیدنِ بتهوون نتوانست مانع از ریختن اشک خود شود.

فردیناند هیلر که در زمان بیماری و چند روز قبل از مرگ، به ملاقات بتهوون آمده بود، می‌گوید:

            " بتهوون در حالیکه لباس خاکستری بلندی به تن داشت و کفش‌های بزرگی تا زانو پوشیده بود، جلوی پنجره دراز کشیده بود و نمی‌توانست چیزی بگوید. قطرات عرق روی پیشانی او چون مروارید می‌درخشید. همسرِ هومل دستمالی خیس کرده روی پیشانی‌اش گذاشت. من هیچ‌گاه نمی‌توانم نگاهی که در کمالِ حق‌شناسی به ما افکنده بود، فراموش کنم. در این هنگام بتهوون قلم برداشت و وصیت‌نامه مختصری به برادرزاده‌اش (کارل) نوشت."

بتهوون بیشتر ماه‌های باقی‌مانده از عمرش در بستر بود و بسیاری از دوستانش برای ملاقات به آنجا می‌آمدند. وی در ۲۶ مارس ۱۸۲۷ در سن ۵۶ سالگی درگذشت. این باور نیز وجود دارد که رفتار و خودکشی نافرجام برادرزاده‌اش کارل، در مرگ زودهنگام بتهوون تأثیر داشته‌است.∗ دوست وی آنسلم هوتنبرنر[اغ]، که در لحظه مرگ حضور داشت، گفت که: «حدود ساعت پنج بعدازظهر در لحظه مرگ، طوفان و رعدوبرق وجود داشت، بتهوون چشمان خود را باز کرد و چند لحظه با دست راست مشت گره‌کرده‌اش را بالا برد و پس از آن نه نفسی وجود داشت و نه ضربان قلبی».کالبدشکافی آسیب قابل توجهی در کبد را نشان می‌داد که ممکن است به دلیلِ مصرف سنگینِ الکل باشد. همچنین آسیب‌دیدگی در اعصاب شنوایی و سایر اعضای بدن نیز مشاهده شد.

در مراسم تشییعِ جنازه بتهوون در ۲۹ مارس ۱۸۲۷، طبق تخمین‌های متفاوتی که از شاهدان عینی نقل می‌شود، حدود ده تا سی هزار نفر حضور داشته‌اند که تا آن زمان بی‌سابقه بود. فرانتس شوبرت، که مشعل‌دارِ این مراسم بود، یک سال بعد درگذشت و در کنار او دفن شد. تشییع پیکر وی پس از خواندن مناجات و دعای آمرزش در کلیسای مقدس[اف]، به گورستان اختصاصی در قبرستان واهرینگ[اق]، شمال غربیِ وین، منتقل و به خاک سپرده شد. در سال ۱۸۶۲ (چند سال پس از خاک‌سپاری) بقایای جسدِ وی برای مطالعه مجدد نبش قبر شد و در سال ۱۸۸۸ به گورستان مرکزی وین (در کنار قبر شوبرت) منتقل شد.

پس از مرگ بتهوون، تمام نوشته‌ها، دفاتر یادداشت روزانه، کتاب‌های خطی، موسیقی و اثاثیه وی به حراج گذاشته شد و به فروش رفت. در میان کتاب‌ها، آثاری علمی و ادبی وجود داشت که مسیر فکری بتهوون را نشان می‌داد که این امر موجب توقیف برخی از کتاب‌ها توسط پلیس شد و از حراج و فروش آن جلوگیری کردند، چرا که موضوع آنها بر ضد سلطنت، اشرافیت و دین مسیح بود.

در مورد علت مرگ وی اختلاف‌نظر وجود دارد: سیروز، سیفلیس، هپاتیت آ، مسمومیت سرب، سارکوئیدوز و بیماری ویپل، همه پیشنهاد شده‌اند. دوستان و بازدیدکنندگان قبل و بعد از مرگ وی، چین‌هایی از موی او برداشتند که برخی از آنها نیز حفظ شده‌اند و مورد تجزیه و تحلیل بیشتر قرار گرفته‌اند؛ همان‌طور که قطعاتی از جمجمه نیز در هنگام بازبینی در سال ۱۸۶۲، برداشته شده‌است. برخی از این تجزیه و تحلیل‌ها منجر به ادعاهای بحث‌برانگیزی مبنی بر اینکه وی با دوزهای زیاد از درمان‌هایی مبتنی بر سرب (که تحت تجویزِ پزشک بوده) و به‌طور تصادفی، مرگ وی بر اثر سم بوده‌است. در سال ۲۰۱۲، در پیِ سرقت‌های سنگینِ آرامگاه‌های سایر آهنگسازان مشهور وین، آرامگاه وی نیز مورد بررسی قرار گرفت و مشخص شد که دندان‌های وی به سرقت رفته‌است. در ۲۲ مارس ۲۰۲۳، مجله کارنت بیولوژی اعلام کرد طبق تحقیقات انجام‌شده دانشمندان بر روی دی‌ان‌ای پنج تار موی بتهوون که اطمینان داشتند معتبر است، وی دارای اختلال ژنتیکی در کبد بوده‌است که در اواخر عمر به بیماری هپاتیت ب نیز مبتلا شده‌است و نتیجه می‌گیرند که این دو عامل همراه با نوشیدن زیاد الکل، می‌تواند دلایلی کافی برای مرگ بتهوون باشد.