آشنایی باگیوم دو ماشو

غزل خبرگی مرداد 24، 1402

گیوم دو ماشو یکی از برجسته ترین آهنگسازان قرون وسطا است. او در حدود سال ۱۳۰۰ در شهرستان شامپانی  در نزدیکی شهر ریمس  در فرانسه و احتمالاً در خانواده‌ای از طبقه متوسط پا به جهان گذاشت. ماشو در مدرسه ای مذهبی تحصیل کرده و مدتی بعد ردای روحانیت به تن کرد. او در حدود سال ۱۳۱۰ در دربار شاه جان بوهم به عنوان رازدار ومنشی  پادشاه مشغول به کار شد. او پادشاه را در سفرها ، لشکرکشی ها و جنگ ها همراهی می‌کرد و همراه او به لهستان، لیتوانی و ایتالیا سفر کرد و ماجراهای این سفرها را در قالب شعر ثبت نمود.

حدود سال ۱۳۴۰ گیوم دو ماشو همراه با برادرش به ریمس برگشت تا در آنجا عضوی افتخاری از روحانیان کلیسای جامع ریمس باشد. پس از اینکه شاه جان در سال ۱۳۴۶ در یک نبرد درگذشت ماشو به دختر او خدمت کرد. او تا روز مرگش با دربار فرانسه ارتباط نزدیکی داشت و نیز در منصب کلیسایی خود مشغول به کار بود. به نظر می رسد او سال های پایانی عمر خود را تنها صرف پرداختن به قطعات خود کرد. در اپریل سال ۱۳۷۷ گیوم‌ دو ماشو فوت کرد و کنار برادرش (که او نیز به شاه جان خدمت میکرد) به خاک سپرده شد.

 

زندگی

گیوم دو ماشو در زندگی ۷۷ ساله خود بیش از ۱۴۰ قطعه موسیقی و ۳۰۰ قطعه شعر آفرید که همگی آنها الهام بخش آهنگسازان و شاعران هم عصر و پس از وی بودند. بیشتر آنچه که از زندگی و آثار ماشو می دانیم از شعر های روایی او به دست ما رسیده است.

او همچنین سرآمد ترین آهنگساز سبک آرس نوای فرانسوی بود و با کندوکاو در آثار او می توانیم با گونه های اصلی موسیقی آرس نوا آشنا شویم.

 او از سال ۱۳۵۰ به بعد دست نوشته های مصور فراوانی از قطعات خود جمع آوری کرد و رونوشت هایی از آنها را به حامیان اشرافی خود و هواخواهانش تقدیم میکرد و نیز از روی اشتیاق به نگهداری آثارش، این مجموعه ها که شامل سروده ها و قطعات خود بود را می انباشت. این امر نشان‌دهنده این است که گیوم دو ماشو برخلاف آهنگ‌سازان پیشین، بر نبوغ و خلاقیت خود به خوبی واقف بوده است. و نیز همین رونوشت ها سبب شده اند که او نخستین آهنگساز مهمی باشد که آثارش به خوبی بر جای مانده.

 او همچنین در میان نخستین آهنگسازانی بود که درباره روش کار خویش سخن گفته است. او در کتاب شعر راستین)  افسانه ی حقیقی ( le livre du voir dit- voir dit – یکی از مریدانش با نام پرون را خطاب قرار می‌دهد و می‌گوید که نخست شعرهایش را می‌نویسد و پس از آن برای شعرها موسیقی می سازد و نیزمیگوید که اگر موسیقی هایش خوشایند باشد مایه رضایتش خواهد بود.

در بعضی منابع پرون را معشوقه ماشو می دانند که به دلیل اختلاف سنی و اشراف زاده بودن پرون این عشق نافرجام ماند. دلیل بیان این مسئله این است که بزرگ‌ترین شعر روایی ماشو به نام شعر راستین راجع به بانوی اشراف زاده ای، ۱۸ یا ۲۰ ساله است که به شاعری خلاق، موفق و مشهور عشق می ورزد. آن دو سال ها به مبادله شعر و نامه می پرداختند اما سرانجام به دلیل اختلاف سنی، این ارتباط از سوی هر دو به نومیدی انجامید. این شعرها به صورت اول شخص بوده و زن اشراف زاده ای که در این شعرها معرفی شده پرون دارمنتی یر

 (Peronne d’Armentières)نام دارد.

 

آثار گیوم دو ماشو

تمام قطعات ماشو در ۳۲ نسخه خطی حفظ شده است که نمایانگر بخش بزرگی از موسیقی باقیمانده از دوران وی هستند. آثار او را می توان به ۴ بخش تقسیم نمود :

دسته اول شامل آثار بزرگ شعری وی است. بعضی از این آثار حاوی شعر هایی است که با موسیقی تنظیم شده اند. هفت شعر تاریخی (dits)،  علاج تقدیر le remède de(fortune) ، شعر راستین ( le voir dit ) ، La prise d’Alexandrie، و هفت شعر دیگر.

دسته دوم شامل شعرهای کوتاه وی است. او حدود ۲۷۰ شعر در ستایش زنان و حدود ۵۰ شعر که بعضا دارای مضمون شکوه و سوگواری هستند، سروده است.

 دسته سوم شامل شعرهایی است که با موسیقی خود ماشو تنظیم شده اند : ۱۹ له ) نوعی تصنیف( lai-

 ۲۳ موتت هرکدام با ۲ متن ، ۱۰۱ قطعه در فرم های استاندارد آن دوره (فرم فیکس) : بالاد، ویرله و روندو.

 دسته چهارم شامل دو اثر بزرگ موسیقی است Messe de Nostre Dam: مس نوتردام یا مس بانوی ما ،Houquetus David

 

 

نگاهی دقیق تر به آثار گیو دو ماشو

اکثر موتت های گیوم دو ماشو مربوط به روزهای آغازین کار حرفه‌ای اوست. ۲۰ تا از این قطعه ها به شیوه ایزوریتمی نوشته شده و خط  تنور ۳ تا از آنها متنی غیر مذهبی دارد. این موتت ها سه و یا چهار بخشی بوده‌اند ( قطعاتی پلی فونیک که در آنها هر بخش صدایی، متن متفاوتی را داراست). ۱۷ مورد از این موتت ها به زبان فرانسوی، دوتا به زبان لاتین و فرانسوی و ۴ تا از آنها به زبان لاتین میباشد. عشق غالباً موضوع متن آنهاست و موتت های ماشو طولانی تر و پیچیده تر از آثار پیشینیان اوست.

  ۱۹ له که معمولاً برای صدا بدون همراهی نوشته شدند (مونوفونیک) (اگر چه که دو تا از آنها برای سه بخش و یکی از آنها برای دو بخش نوشته شده است.)

 از ۳۳ ویرله ی او  ۲۵ تای آنها مونوفونیک و به سبک آداب و رسوم تروور ها ساخته شده است. بقیه ویرله های او یک یا دو بخش اضافی برای همراهی ساز دارند.

 بقیه قطعات پلی فونیک او (به جز موتت ها)، شامل ۲۱ روندو و ۴۱ بالاد از ۴۲ بالاد ساخته شده توسط وی است.

 او همچنین مس بانوی ما را نوشته است که یکی از نخستین نمونه های سرودهای پلی فونیکی ست که به دست یک آهنگساز نوشته و تنظیم شده است. هر خط این قطعه همچون دیگر پلی فونی های آن دوران برای یک خواننده نوشته شده . ماشو این سرود را برای مراسم بزرگداشت مریم مقدس نوشته است که پس از مرگ وی خطابه ای در طلب آمرزش روحش به مراسم افزوده و موسیقی‌اش تا سده پانزدهم در این مراسم خوانده می شد. این اثر شناخته شده ترین نمونه موسیقی قرون وسطا است.

توزیع گسترده موسیقی وی در نسخه‌های خطی معاصر نشان می‌دهد که وی نه تنها در فرانسه بلکه در ایتالیا، اسپانیا و سایر مناطق اروپا نیز مورد احترام بوده است.


دیدگاه ها (0)