ساده‌خوانی یا آواز اولیه (cantus planus) مجموعه‌ای از سرودهای مناجاتی کلیسایی است، که با الحانی تقریباً یک‌نواخت و بدون موسیقی همراه، خوانده می‌شود. ضرباهنگ در ساده‌خوانی معمولاً آزادتر از ضرباهنگ وزن‌دار موسیقی‌های معمول غربی است. ساده‌خوانی، نت‌نویسی ویژه خود را دارد و تعداد خطوط حامل در این نت‌نویسی به‌جای ۵ خط، ۴ خط است.

قدیمی ترین موسیقی که میشناسیم ، اعلم از موسیقی مذهبی یا غیرمذهبی ، یک خط ملودی بدون بخش همراهی کننده است. نوعی بافت موسیقی که آن را منوفون می خوانیم موسیقی اولیه ی کلیسایی است که با نام (آواز اولیه) شناخته می شود که بدون بخش همراهی کننده خوانده می شد .این ملودی های روان معمولا در محدوده ی یک اکتاو قرار می گیرند و به نرمی در فواصل نزدیک و مجاور یکدیگر حرکت می کنند و کمتر از پرش ها و فواصل منفصل بزرگ در آنها استفاده می شده است . ریتم های ان نیز نامنظم و بی قاعده اند و آزادانه ریتم های طبیعی و تاکید های واژه های لاتین را که در این موسیقی از آنها استفاده می شد را دنبال می کند .

بعضی از این آواز ها به شکل آنتی فونال خوانده می شوند یک گروه کر به تناوب  جای  گزین گروه کر دیگر می شود و خواند. بقیه آوازها به شکل سوال و جواب اجرا می شوند و تمامی کر به آواز های یک یا چند تک خوان پاسخ می دهند . خواندن آواز های اولیه در بسیاری از صومعه ها و کلیسا ها هنوز مرسوم است .

منابع: