مُد های کلیسایی در قرون وسطا

مجتبی ملک ثابت شهریور 11، 1402

موسیقی اولیه (در حقیقت موسیقی تا قرن هفدهم) نوع خاصی از گام را به کار میگیرد که "مُد" نامیده می شود. این مد ها مانند گام های ماژور و مینور از هفت صدای متفاوت و یک صدای هشتم، که تکرار صدای اول در یک اکتاو بالاتر است، تشکیل می شود اما الگوی پرده ها و نیم پرده ها در آن متفاوت است . مثلاَ شما می توانید یک مُد را روی پیانو بنوازید: از یک شستی سفید، به فرض نت "ر"، شروع کنید و نت به نت در حالی تنها شستی های سفید را می نوازید به سمت بالا حرکت کنید تا به نت "ر" در اکتاو بالاتر برسید.

مُدهای کلیسایی گام های اساسی موسیقی غرب در قرون وسطا و رنسانس بوده اند و در موسیقی مذهبی و نیز غیر مذهبی به کار گرفته شده اند . بسیاری از ملودی ها و آوازهای عامیانه غربی نیز از الگوی مد های کلیسایی پیروی می کنند . یکی از نمونه های شکوهمند و شادمانه سرود گرگوریایی ” بخش آله لویا از مس مراسم عید تجلی مسیح ” است . واژه آله لویا به معنی ” تو را می ستایم ای خداوندگار ” است . در این سرود نت های متعددی بر یک هجای متن خوانده می شوند . صداهای پیاپی و متعددی که بر هجا ادا میشوند بیانگر لذت و خلسه مذهبی و توصیف ناپذیری است .

مدهای کلیسایی تا اواخر دوره رنسانس(1600-1450) و اوایل باروک به بقای خود ادامه دادند. پلیفونی در دوره رنسانس مقام ارجمندی داشت اما در دوره باروک به تدریج فقط مدهای ماژور و مینور (شاید به دلیل تطابق بیشترشان با هارمونی طبیعی) باقی ماندند. در هر صورت هر کار علمی ابتدا از حالات ساده آغاز میگردد و سپس تعمیم مییابد. در مورد موسیقی چندصدایی هم چنین شد؛ زیرا آهنگسازان امپرسیونیست(در اوایل قرن بیستم) نه تنها دوباره به مدهای کلیسایی روی آوردند بلکه مدهای جدیدی با استفاده از اصول علمی موسیقی ابداع نمودند و همه را به شکلی مدرن و به صورت موسیقی چندصدایی و مملو از احساساتی بدیع ارائه کردند.

اغلب مدهای قرن بیستم اسامی قرون وسطی خود را دارند و فقط از لحاظ ساختمانی و نه شیوه استعمالشان به هم متشابه اند .

 

 

منابع:
-درک و دریافت موسیقی (راجر کِیمی یِن)
- تاریخ موسیقی غرب (رُی بنت)
- مبانی موسیقی ( کیوان جعفر نژاد)
- جستوجو در وب


دیدگاه ها (0)